امروزه مترجمی با توجه به یکی از شغل های بسیار محبوب تبدیل شده است به نحوی افراد بسیار زیادی تصمیم می گیرند در دانشگاه در رشته مترجمی تحصیلات خود را انجام دهند. این طبیعتا دلایل زیادی دارد؛ مثلا یک دلیل این است که ارتباطات زیادی بین بازرگانان ایرانی و بازرگانان خارجی صورت می گیرد و این با توحه به روند جهانی شدند کشورها به نظر می آید هر چه جلوتر برویم بیشتر هم می شود. دلیل دیگر می توان این باشه که دانشجویان دانشگاه ها هم به دلیل نیازی که به منابع غیرفارسی دارند و هم به این دلیل که نیاز دارند مقالات خود را برای ژورنال ها و دنشگاه های خارجی ارسال کنند نیاز به ترجمه دارند.
این نکته را هم در نظر داشته باشید که منظور از مترجم هم مترجمی است که ترجمه های کتبی را انجام می دهد (مثلا ترجمه یک مقاله از فارسی به انگلیسی) و هم مترجمی است که ترجمه همزمان یا شفاهی را انجام میدهد. بنابراین نکاتی که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت مربوط به این دو نوع ترجمه می شود.
در این مقال می خواهیم به چند نکته کلیدی بپردازیم که برخوداری از آنها باعث می شود کیفیت کار یک مترجم و در نتیجه موفقیت شعلی اون افزایش پیدا کند.
1. روی زبان مبدا تسط تان را افزایش دهید
طبق مشاهداتی که ما از مترجم ها داشتیم شاید بتوان گفت این مورد رایج ترین نقطه ضعفی بوده که تا بحال در بین همکاران مترجم مشاهده کرده ایم. یک مترجم خوب باید ساختارهای زبان مبدا (که معمولا زبان مادی است) آشنایی کامل داشته باشد. مثلا زمانی که دو ساختار مشابه در زبان های مبدا و مقصد وجود دارد مترجم می تواند ترجمه را به راحتی انجام دهد، یا زمانی که یک متن قرار است از زبان دوم به زبان مادری ترجمه شود ساختاری نا آشنا در متن وجود دارد، در این صورت اگر مترجم با ساختارهای زبان مادری خود آشنایی کامل را نداشته باشد احتمال بوجود آمدن خطا در ترجمه زیاد می شود. اما در صورتی که آشنایی کامل وجود داشته باشد مترجم می تواند مثلا ترجمه ای مناسب را ارائه دهد. آشنایی طبیعتا باید در مورد همه ابعاد زبان مادی باشد و نه فقط ساختارها (ساختارها تنها به عنوان یک مثال ارائه شد).
2. روی زبان مقصد تسط تان را افزایش دهید
دومین قدم اصولی یک مترجم برای افزایش کیفیت کاری خود این است که بر روی زبان مقصد تسلط خود را افزایش دهد. این نقطه ضعف معمولا بیشتر زمانی بوجود می آید که در زبان مقصد تفاوت هایی با زبان مبدا وجود دارد و این تفاوت ها ممکن است باعث شوند که مترجم دچار اشتباه در ترجمه شود. تسلط روی یک زبان به صورت طبیعی زمان زیادی نیاز خواهد داشت و مترجم می تواند با اختصاص دادن وقت به مطالعه و تمرین در خصوص زبان مقصد به سطح قابل قبولی از تسط دست پیدا کند. به این مورد هم توجه داشته باشید که بسته به نوع ترجمه (شفاهی یا کتبی) گاهی اوقات یک مترجم نیاز است که تسلط خود را در برخی بخش های خیلی بیشتر کند. مثلا مترجمی که صرفا ترجمه کتبی (کتاب ها، مقالات…) را انجام می دهد به نسبت یک مترجم شفاهی نیاز به سطح پایین تری از تسلط بر مهارت شنیداری خود است.
3. مهارت های مختص ترجمه خود را افزایش دهید
در نظر داشته باشید که ترجمه صرفا دانستن یک زبان دوم نیست، بلکه فراتر از آن است. در دانشگاه ها دوره های مخصوص ترجمه ارائه می شود که در این دوره ها متقاضیان با جزئیات فراوان با مباحث و نظریاتی که در زمینه ترجمه هستند آشنا می شوند. علاوه بر این یک مترجم – بخصوص مترجمی که ترجمه کتبی انجام می دهد – باید با قوانین نگارشی هم زبان مبدا و هم زبان مقصد آشنا باشد، این به مترجم کمک می کند که استاندارد ترجمه خود را افزایش دهد، این زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند این ترجمه نهایی قرار است به یک موسسه (مثلا دانشگاه یا ژورنال) تحویل داده شود.
4. مدرک معتبر مترجمی بگیرید
این مورد صرفا برای اینکه شخصی به یک مترجم تبدیل شود همیشه ضروری نیست، اما یک پیش نیاز برای خیلی از کارفرمایان این است که مترجم مدرکی ارائه نماید که مشخص کند مترجم دوره ای را در این خصوص گذرانده است، چنین دوره هایی معمولا توسط دانشگاه ها ارائه می شوند، اما ممکن است موسسات آموزشی نیز باشند که اعتبار مدارکی که ارائه می کنند هم مورد قبول خیلی از کارفرمایان باشد. در نظر داشته باشید که مدرک مترجمی کیفیت کار یک مترجم را نمی تواند تضمین کند چرا که مترجمان زیادی با مدارک معتبر مترجمی هستند که کیفیت ترجمه آنها توسط بسیاری از کارفرمایان در سطح غیرقابل قبولی می باشد. اما مدرک معتبر مترجمی می تواند به کار یک مترجم حرفه ای اعتبار بیشتری ببخشد.
5. یک حوزه تخصصی را هدف بگیرید
همانطور که حتما می دانید یک مترجم هم می توانید در زمینه های عمومی کار ترجمه را انجام دهد و هم می تواند در زمینه تخصصی کار ترجمه را انجام دهد. مترجمی که در یک زمینه تخصصی فعال است طبیعتا به نسبت مترجمی که تنها در زمینه متن های عمومی کار مترجمی را انجام می دهد فرصت های کاری بیشتری را می تواند بدست آورد. برای این منظور سعی کنید یک حوزه تخصصی پرمخاطب را انتخاب کنید و سپس واژگان تخصصی آن حوزه را مسلط شوید. علاوه بر این مترجمی که در یک حوزه تخصصی فعال است باید در خصوص آن حوزه نیز دانش مرتبط داشته باشد. مثلا شخصی که می خواهد در زمینه پزشکی ترجمه انجام دهد باید اطلاعات پزشکی هم داشته باشد.
6. تجربه کسب کنید
مسلما یک مترجم با انجام ترجمه و با کسب تجربه از ترجمه هایی که بدست می آورد به مرور زمان مهارت خود را در این زمینه افزایش می دهد. یک شبه نمی توان به یک مترجم خوب تبدیل شد. یک مترجم خیلی طبیعی است که در مدت زمانی که تازه شروع به ترجمه کرده است اشتباهاتی انجام دهد، اما مهمتر از این این است که خود مترجم هم حداقل سعی کند بررسی کند که آیا اشتباهاتی در ترجمه هایی که انجام داده بوده است یا خیر. اگر اشتباهاتی وجود داشته باید سعی کند ضعف هایی که باعث شده اند این اشتباهات انجام شوند را برطرف کند. با انجام این کار به مرور زمان کیفیت ترجمه یک مترجم بالاتر و بالاتر می رود.
